Seçici Konuşmazlık Selektif Mutizm Nedir?

Seçici konuşmazlık selektif mutizm çocukluk çağından itibaren ortaya çıkar. Çocuğun konuşma becerisi olmasına rağmen kendini rahat hissetmediği yerlerde konuşmama ya da konuşamama durumudur. Aileler çocuklarının normalde evde konuştuklarını, ev içerisinde bir problem yaşamadıklarını ancak sosyal çevrede ya da okulda konuşmadıklarını ifade etmektedir. Bu durum seçici konuşmazlık ya da selektif mutizm olarak ifade edilir. Dil ve konuşma bozukluklarının arasında ;

• konuşma bozuklukları,
• gecikmiş konuşma,
• afazi,
• genizsi  konuşma,
• artikülasyon bozukluğu,
• ses bozukluğu,
• afoni,
• seçici konuşmazlık

gibi durumlar yer almaktadır. Bu tür problemler arasında yer alan seçici konuşmazlık selektif mutizm durumunun ise genel olarak toplumda görülme sıklığı %1 olarak ifade edilmektedir. Az da olsa toplumda çocuklar arasında görülmektedir.

Konuyla ilgili online terapi almak için Nagihan Ergün ya da Ayşen Yeşim Uslu ile online terapi oluşturabilirsiniz.

İçindekiler
1. Çocuğum Dışarda Konuşmuyor
2. Seçici Konuşmalık Seleftif Mutizm Neden Ortaya Çıkar 
3. Seçici Konuşmazlık Tedavisi Nedir
4. Seçici Konuşmazlık Selektif Mutizm İçin Öneriler
5. Selektif Mutizm Durumunda Neler Yapılmalı
5. Seçici Konuşmazlık Tedavi Yöntemleri

Aileler genelde bu tür şikayetlerle kapı çalarlar. DSM V’te seçici konuşmazlık; “ başka durumlarda konuşuyor olmasına rağmen , konuşmasının beklendiği özgül toplumsal durumlarda sürekli bir biçimde konuşamıyor olma “ dır. Bu problemin ortaya çıkma ve devam etme süresi en az bir aydır.

Çocuklar genelde okula başladıkları ilk zamanlarda utandıkları için konuşmamayı tercih edebilirler. Ancak ilerleyen zamanlarda da çocuğun konuşmama davranışı devam ediyorsa bu konuda tedbir alınması gerekir. Seçici konuşmazlığın bazen kendiliğinden ortadan kalkar. Bunun soncunda bu durum pek fark etmeyiz.

Bu tür durumlarda sadece çocukla çalışmaktan ziyade

• aile,
• kardeş,
• okul psikolojik danışmanı,
• sınıf öğretmenleri,
• ders öğretmenleri,
• dil ve konuşma terapistleri

gibi pek çok farklı disiplinin iş birliği içerisinde çalışması gerekmektedir.

Bu tür konuşmama durumlarına yönelik farklı açıklamalar mevcuttur. Ancak bilim insanları genel olarak erken dönemde meydana gelen düşük öz saygının etkili olduğunu söyler. Ayrıca güvensiz ev ortamı, duygusal sorunlar, geçmiş yaşamda oluşan travmatik yaşantılar gibi durumlarda ortaya çıkan problemleri kapsar. Bu tür durumlarda çocukla yapılan çalışmada çocuğun özgüvenine yönelik çalışmalar yapılır.

Geçmiş zamanlarda seçici konuşmazlığın anksiyete bozukluğu olduğu düşülmekteydi. Ancak yapılan çalışmalarla bu durum konuşma bozuklukları arasına alınmıştır.

Seçici konuşmazlık selektif mutizm geçmişten gelen tanılar nedeniyle farklı ekolleri kapsar. Bu yüzden aile ve öğretmen tarafından desteklenmeleri gerekir. Davranışçı terapi, bilişsel davranışçı terapi, oyun terapisi, aile terapisi gibi çok modelli yaklaşımlarla ortadan kalkar. Dil ve konuşmaya yönelik ortaya çıkan aksaklıklar sadece konuşma sürecini etkilemez. Çocuğun yaşam sürecini de etkiler.

Bu tür durumların fark edilmemesi çocuğun daha fazla içine kapanmasına neden olur. Bu yüzden kendisini yetersiz hissetmesine, konuşmaktan tamamen vazgeçmesine neden olabilmektedir. Eğer ki bu konuda okul aile ve yönetim birlikte çalışmazsa çocuk için süreç daha da uzar.

Bazı durumlarda okul yönetimi, rehberlik servisi ve  öğretmenlerin iş birliği içinde çalışmasına rağmen aile bu konuda gerekli özveriyi göstermez. Bu durumlarda ise aileye bir psikoeğitim verilerek durumun çocuk üzerindeki etkileri ailelere anlatılır.

• Aileyi bilgilendirin. Böylece tedavi için gerekli motivasyonu yaratmış olursunuz.
• Aileye tedavi sürecinde öğretmen ve psikolojik danışman tarafından destek verin.
• Uyum için aileyle çalışma yapın.
• Özellikle aileyle temas halinde olun.
• Diğer yandan çocukla güven ilişkisi kurun. Böylece konuşmaya teşvik edersiniz.
• Tedavi konusunda aileye yeterli ve gerekli açıklama yapın.
• Selektif mutizm seçici konuşmazlık durumu sınıfta ciddiye alın.
• Suskunluk bilinçli olarak yapılmaz. Bu konuda dikkatli olun.
• Konuşması için çocuğun üstüne gidilmemeli. Bu durum daha çok içine kapanmasına neden olur.
• Özellikle suskunluğu kabul etmeyin. Bu öğrenci böyle algısı süreci normalize eder. Böylece tedaviyi geciktirir.
• Çocuğun güçlü yanlarını görün ve destekleyin. Kendisini yeterli hissetmesi için destek verin.
• İletişim kurmak için bir yol belirleyin. Böylece size olan güveni artar.
• Akran grubu tarafından desteklenmesine yardımcı olun. Ortak etkinliklerde görev verin. Cesaretlendirin.
• Selektif mutizm seçici konuşmazlık çoğu zaman evde ortaya çıkmaz. Öğretmen, psikolojik danışman ve müdür yardımcısıyla beraber ev ziyareti yapın.
• Okuldaki etkinliklere özellikle aileyi davet edin. Ayrıca özel günlerde çocuğa mutlaka bir rol verin. Ancak vereceğiniz rol çocuğu zorlayıcı bir rol olmasın.

• Psikolog, psikolojik danışman, dil ve konuşma terapisti ya da çocuk gelişimci kişinin verdiği tavsiyeler aile tarafından yerine getirilmelidir.
• Bilişsel Davranışçı Terapi, Sosyal İletişim Kaygısı, ortaya çıkan anksiyete durumlarının çözümü gibi durumlarda terapiyle birlikte çalışmaların devam ettirilmesi gerekmektedir.
• Baş etme becerilerinin değerlendirilmesi, insanlarla kurulan iletişim becerilerinin arttırılması, sosyal ortamlarda uygun yaklaşma becerilerinin gösterilmesi ve anlatılması gerekmektedir.
• Eleştirel yaklaşımdan ziyade çocuğu kabullenici bir iletişim tarzının ortaya koyulması çocuğun kaygılarıyla daha kolay baş etmesine de yardımcı olacaktır.
• Çocukları zorla konuşmaya zorlamak, konuşması için zorlamak ya da bağırmak daha fazla içine kapanmasına neden olur.
• Selektif mutizm seçici konuşmazlık durumlarında online psikolog ya da psikolojik danışmanlardan online terapi oluşturarak destek alabilirsiniz.
• Asperger Sendromu yazımızı da mutlaka okuyun!

Seçici konuşmazlık tedavi yöntemleri ile ilgili pek çok yaklaşım vardır. Ancak bunlar arasında tedaviyi sağlayamayan yaklaşımlar da mevcuttur. Tarihsel olarak bakıldığında ilk defa psikodinamik yaklaşım tercih edilmiştir. Ancak son zamanlarda daha çok bireysel oyun terapisi üzerine süreç devam eder. Oyun terapisi yaklaşımı en çok tercih edilen tedavi yöntemidir.

Diğer yandan güvenli bir ortam da çocuğun kendisini ifade etmesine yardım eder. Diğer taraftan davranışçı yaklaşımlar da bilimsel açıdan en güçlü olan tedavi yöntemleri arasında yer alır.

Kademeli Yaklaşım: Çocuğun ortaya koyduğu sözel davranışlara pekiştireç veririz. Sözel olmayan davranışları ödüllendirmeyiz. Böylece davranışın sönmesine yardım ederiz. Başarılı bir yöntemdir. Aile işbirliği bu konuda oldukça işe yarar.

Kendi Kendine Model Olma : Uygun davranışlar sergilendiği , çocuğun bazı durumlarda kendisinin de içinde olduğu video görüntüleri alınır. Ardından bu görüntüleri çocuk izler. Böylece kendisi konuşurken gören çocuğun cesaretlenmesi hedeflenir.

Gizemli Güdüleyici: Çocukta beklentiyi ve ödüllendirilmeyi artıran bir yöntemdir. Gizli ödüllendirme sürecidir. Sınıf içerisindeki etkinliklerde kullanılır. Örneğin çocuk söz aldığında ya da konuştuğun da öğretmen kapalı zarfla çocuğa ödül verir.

Tepki Uyandırma : Tersine çalışan bir modeldir. Bir gün öncesinde çocuğa terapistle konuşması gerektiği mesajı verilir. Çocuk terapistle bir tam gün beraber olacağını bilir. Eğer çocuk görüşmede bir ya da birkaç kelime ederse pekiştireç verilir. Ardından ise gitmesine müsaade edilir. Ancak aksi takdirde gün boyu terapistle beraber vakit geçirir. Yapılan çalışmalarda çocukların 1-2 saat içinde konuştukları görülür. Böylece çocuğun davranışı sınıf ve okul ortamına da aktarılır.

Selektif Mutizm Tedavisi

Selektif Mutizm, çocukların belirli durumlar veya kişiler karşısında konuşmayı reddetmesi şeklinde kendini gösteren bir anksiyete bozukluğudur. Ancak bu durum, etkin bir tedavi ve uygun destekle üstesinden gelinmesi mümkün olan bir durumdur. Son yıllarda, online terapilerin yaygınlaşması ile selektif mutizm tedavisi için de yeni ve etkin bir seçenek ortaya çıkmıştır.

Online terapi, çocukların güvendikleri, konforlu oldukları bir çevrede, evlerinde tedavi görmelerine olanak sağlar. Ayrıca, çocuklar konuşmaktan kaçındıkları kişilerle karşılaşma korkusu olmadan, güvenli bir şekilde terapistlerle etkileşim kurabilirler.

Online terapi sürecinde, terapistler genellikle bilişsel davranışçı terapi (CBT) tekniklerini kullanırlar. Bu terapiler, çocukların konuşma korkularını ve anksiyetelerini yönetmeyi öğrenmelerine yardımcı olur. Ayrıca, sosyal becerilerini geliştirmek ve daha özgüvenli olmalarını sağlamak için de etkili yöntemler sunarlar.