Psikolojik Hastalıklar Nelerdir

Psikolojik hastalıklar nelerdir sorusuyla sık sık karşılaşıyoruz. Bu noktada bu soruları duymak ruh sağlığı çalışanları olarak bizi memnun ediyor. Çünkü kişiler psikoloji alanına dair bilgi sahibi olmak istiyor. Bu yüzden psikolojik hastalıklar nelerdir yazısını ele almak ve sizlerle paylaşmak istedik. Öncelikle bu konuda şunu ifade etmemiz gerekir. Kişinin hayatını derinden etkileyen ve yaşam kalitesini düşüren, tedavi edilmesi gereken durumları sağlık sorunları olarak nitelendiriyoruz. Bunların arasında fizyolojik bir durum yoksa psikolojik değerlendirme yapılır. Hem ülkemizde hem de dünya genelinde insanlar psikolojik hastalıklar nelerdir sorusuna yanıt bulmakta zorluk çekiyor. Bir diğer yandan ise bu tür durumların tedavi edilemeyeceğine dair yoğun bir inanç taşıyor.

1. Kaç Çeşit Psikolojik Hastalık Vardır
2. Psikolojik Hastalık Nedir
3. Psikolojik Hastalık Nedenleri
4. Sağlıklı İnsan Nedir
5. Psikolojik Hastalıklar Neye Sebep Olur
6. En Yaygın Psikolojik Hastalıklar
7. Toplum Bakışı
8. Psikolojik Hastalıklar Listesi

İçindekiler

Kaç çeşit psikolojik hastalık vardır sorusuna net bir yanıt veremeyiz. DSM tanı kitabında pek çok farklı tanı yer alıyor. Bu yüzden ortalama 250’nin üstünde psikolojik hastalık tanısı olduğunu söyleyebiliriz. Bu noktada pek çok hastalık karşımıza çıkar. Bipolar kişilik bozukluğundan yeme bozukluklarına kadar pek çok farklı tanı kriteri söz konusudur. Ancak bu tanı kritlerleri sadece psikiyatri hekimleri tarafından belirlenir. Aslında psikolojik hastalıklar toplumların var olan değerlerine göre değişir. Örneğin eski çağları düşünelim. Bu çağlarda kişiler her daim tetikte yaşar. Bu yüzden güven açısından çevreleriyle problem yaşar. Geçmişte herkese dair güven problemi yaşayan kişiye bir tanı koymak mümkün mü? Tabii ki hayır.

Ancak günümüzde bunu böyle değerlendiremeyiz. Çünkü güven temel bir duygudur. Bu yüzden yoğun güvensizlik duygularını farklı ele alırız. Bu yüzden psikolojik hastalıklar toplum algısına göre de değişir. Topluma göre normal olan değerler bir rahatsızlık olarak kabul edilmez.

Psikolojik hastalık nedir sorusuna da yanıt vermemiz gerekir. Bu noktada kişinin kültürel ve toplumsal yaşantısını göz önüne alırız. Var olan tanı kriterleri eğer ki toplumsal normlara uygunsa tanı koymak pek mümkün olmaz. Önceki senelerde normal olarak kabul edilen pek çok konu bugün normal kabul edilmez. Bu konuda IQ değerlerini kendimize referans olarak kabul edebiliriz. Örneğin bir toplumun zeka seviyesinin ortalam 70 IQ olduğunu kabul edelim. Öyleyse 71 IQ puanına sahip kişi ortalama üstünde yer alır. Ancak teknolojinin gelişmesi ve sosyalleşme zeka seviyesini de etkiler. Böylece ortalama 80 IQ olur. O zaman geçmişte var olan zeki kişileri nasıl ifade ederiz? Bu tür durumlarda toplumsal değerlere özellikle dikkat etmeliyiz.

Psikolojik hastalık nedenleri de bizim için önemli bir konudur. Bu tür durumlar bazen birbirinden bağımsız ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise psikolojik hastalıklar birbiriyle bağlantılı ortaya çıkar. Örneğin yoğun travmatik yaşantıları olan kişilerde bedensel tepkiler de ortaya çıkar. Ya da travmatik yaşantı panik atak durumunu da tetikler. Ancak bazı durumlarda ise psikolojik hastalıklar tek başına ortaya çıkar. Bu noktada kişilerin genetik faktörlerini ve çevresel faktörlerini dikkate almamız gerekir.

Diğer bir noktadan ise var olan genetik faktör yaşam şartları nedeniyle tekrardan ortaya çıkar. Çekinik bir gen olan bir hastalık, ilerleyen süreçlerde yoğun kaygı nedeniyle ortaya çıkabilir. Travmatik yaşantılar bu konuda oldukça önemlidir. Kaygı sorunu olmayan biri yaşadığı deprem yaşantısı sonucunda anksiyete bozukluğu yaşar. Bu tür durumlar geçmiş yaşantılarla da ortaya çıkar.

• Genetik nedenler
• Beyin hasarları
• Travmatik yaşantılar
• Doğum esnasında ortaya çıkan problemler ( örneğin bebeğin nefessiz kalması )
• Yoğun madde kullanımı
• Yoğun ilaç kullanımı
• Özellikle son iki yılda devam eden Covid 19 salgın etkileri
• Kişinin yeterli şekilde beslenmemesi
• Yaşanan doğal afetler
• Kötü yaşam koşulları
• Ölüm ve yas süreci
• Toplumun yüksek beklentileri ya da yüksek aile beklentisi
• Kişinin yalnız yaşaması
• Cinsel istismar ya da duygusal istismar
• Sosyal uyumda zorluk yaşama gibi nedeler psikolojik hastalıklara neden olur.

Psikolojik hastalıklar demişken sağlıklı insan nedir sorusuna da yanıt vermemiz gerekir. Kişinin bütün olarak iyi oluş haline sağlıklı insan deriz. Bu noktada hem psikolojik iyi oluş hem de fizyolojik iyi oluş ön plana çıkar. Bir insan fiziksel olarak sağlıklı gözükür ancak psikolojik olarak kendisini iyi hissetmez. Bu noktada bütün bir iyilik halinden bahsedemeyiz.

• Kişinin hayat koşullarıyla baş etmesi
• Karşısına çıkan problemleri çözmesi
• Kaygısıyla baş etmesi
• Kendisine dair koyduğu hedeflerin gerçekçi olması
• Duygusunu uygun şekilde ifade etmesi

Kriz durumlarıyla uygun şekilde baş etmesi sağlıklı insan olduğunu gösterir. Ancak diğer yandan bazı durumlarda bu tür kriz durumlarıyla baş edemeyebiliriz. Bu noktada olabildiğince kısa sürede kendimizi toparlamamız da önemlidir.

Psikolojik hastalıklar neye sebep olur sorusu da dikkatimizi çeker. Bu açıdan ele aldığımızda farklı maddeler karşımıza çıkıyor. Şunu ifade etmemiz gerekir ki var olan koşullar kişiden kişiye değişir.

• Fiziksel şiddet ortaya çıkar
• Bazı noktalarda riskli cinsel davranış sergiler
• Kendine ya da başkasına zarar verme ihtimali artar
• Kendisini yoğun şekilde çökkün ve yorgun hisseder.
• Kendisine yönelik harekete geçmekte zorlanır. Akademik ya sosyal anlamda kendisini bitkin hisseder.
• Madde ve alkol kullanımı artar.
• Çevresiyle iletişim problemi yaşar.
• Karar vermekte zorlanır.
• İş hayatı olumsuz etkilenir.
• Bazı durumlarda hayatını etkileyecek ani kararlar alır.

En yaygın psikolojik hastalıklar tanımını şöyle ele alabiliriz. Örneğin bir toplumda yoğun bir terör durumu mevcut. Doğal olarak bu tür bir toplumda travma sonrası stres bozukluğu belirtileri artar. Ancak bir liste yapmamız gerekirse;

• Anksiyete bozuklukları
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Panik atak ya da Panik bozukluk
• Depresyon
• Bipolar kişilik bozukluğu
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
• Duygusal yeme
• Cinsel işlev bozuklukları
• Bağlanma bozuklukları
• Güven ve kıskançlık en sık karşılaşılan durumların arasında yer alır.

Psikolojik Hastalıklar Nasıl Belirlenir

Psikolojik hastalıklar nasıl belirlenir sorusu da diğer bir önemli sorudur. Hepimiz merak ederiz. Bu tanı kriterleri nasıl ortaya çıktı? Bunlara kim karar veriyor? Psikolojik hastalıklar belirlenmeden önce fizyolojik muayene gerekir. Örneğin panik atak şikayetiyle gittiğinizde ilk önce fizyolojik bir durum olup olmadığına bakılır. Eğer ki fizyolojik bir semptom çıkmazsa süreç psikiyatri kontrolünde devam eder. Bazı tanılar için nöroloji hekimi de kontrol sağlar. Son olarak psikiyatri hekimi hastayı dinler. Var olan yaşam öyküsünü ele alır. Danışanın şikayetlerine dayalı bir tanı ortaya çıkar. Bu süreçte kişinin geçmiş yaşantısı, travmatik öyküsü önemlidir. Eğer gerekli görülürse bazı psikolojik testler uygulanır. Böylece danışan hakkında daha detaylı bilgi edinilir. Psikolojik hastalıklarda tanı hastanın beyanlarına göre koyulur. Bu yüzde hekimle görüşmede var olan belirtileri net olarak ifade etmeniz sürecin daha kolay ilerlemesine yardım eder.

Psikolojik hastalıklar ve toplumun bakışı danışanı oldukça derinden etkiler. Bu aşamada çevre desteği önemlidir. Diyelim ki bir kalp rahatsızlığınız var. Tanı aldınız ve tedavi süreciniz başladı. Toplum bu durumu normal karşılar. Ancak psikolojik bir durum söz konusu olduğunda toplumun kişiye bakış açısı değişir. Maalesef ki bu durumu tam olarak aşamadık. Bu konuda çevresel destek oldukça önemli. Eğer ki kişi var olan hastalığı yüzünden toplumdan dışlanırsa tedavi süreci de darbe almış olur. Bu yüzden psikiyatrik tanı alan kişilere oldukça destekleyici bir tavır içinde olunması gerekir.

Diğer yandan bu kişiler toplumun söylemleri nedeniyle kendilerini izole eder. Bu tür kendisini toplumdan ayrıştırma durumları da kişiyi olumsuz etkiler. Bir başka önemli konu ise hastanın çevresine karşı duyduğu güven. Eğer hasta kendisini güvende hissederse içinde bulunduğu duygu durumunu çevreye net şekilde ifade eder. Ancak güvende hissetmezse daha çok yalnızlık çeker. Bu durum izolasyonu artırır ve kişinin psikolojik iyi oluş hali olumsuz etkilenir.

Psikolojik Hastalıklar ve Etkileri

Psikolojik hastalıklar kişinin duygu durumunu etkiler. Tabii ki burada bireysel farklılıklar ön plana çıkar. Bazı kişiler içinde bulunduğu durumlar daha kolay baş eder. Ancak bazı kişiler problemlerle daha zor baş eder. Bu yüzden kişilerde yan hastalıklar da ortaya çıkabilir. Depresyon, mutsuzluk gibi durumlar en sık ortaya çıkan duygu değişimleridir.

Türkiye’de psikiyatristlerin çalışma koşulları ve hasta yoğunluğu bazen hastalara az zaman ayrılmasına neden olur. Bu yüzden bazı hasta takibi bazen zorlaşıyor. Bu yüzden bazı zamanlarda tanı konulması ve ilaçlı tedaviye başlanması oldukça kısa zaman alıyor. Diğer yandan terapi desteğiyle kişilerin yaşamına devam etmesi maliyetli bir süreç olduğu için hastalar genelde ilaçlı tedavi yöntemini tercih ediyor.

Psikolojik hastalıklar listesi oldukça geniştir. Biz bu yazımızda olabildiğince yaygın olan durumları sizlerle paylaşmaya çalışacağız.

• Duygu Durum Bozuklukları
• Depresyon
• Bipolar Bozukluk
• Anksiyete Bozukluğu
• Panik Atak ya da Panik Bozukluk
• Fobiler
• Sosyal Kaygı Bozukluğu
• Anoreksiya Nervoza
• Bulimiya Nervoza
• Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu
• Uyku Bozuklukları
• Cinsel Bozukluklar
• Şizofreni
• Kişilik Bozukluklar
• Otizm Spektrum Bozuklukları
• Öğrenme Güçlüğü
• Dürtü Kontrol Bozukluğu
• Tik Bozukluğu
• Parkinson

Madde Bağımlılığı gibi farklı psikolojik hastalıklar mevcuttur.

Konularla ilgili bilgi almak için sitemizde yer alan online psikolog ya da psikolojik danışmanlardan online terapi desteği alabilirsiniz.

Youtube sayfamıza abone olmayı unutmayın.