Psikolojik İyi Oluş Nedir?

Psikolojik iyi oluş; pozitif psikoloji alanında ortaya çıkan bir tanımdır. Son zamanlara kadar genelde kişilerin olumsuz yaşantıları araştırılırmaktadır. Bu durumlarla ilgili çalışmalara son yıllarda kişinin gelecekteki hedeflerini, varoluşsal mutluluğunu, hayattan aldığı doyumu ve mutluluğu da araştırmalara dahil edilmiştir. Böylece kişilerin psikolojik iyi oluşlarına dair araştırmalar da arttı. Bradburn, psikolojik iyi oluş kavramını ortaya atmıştır. Daha sonra psikolojik iyi oluşun kişilerin ruhsal bütünlüğüne de önemli bir katkısı olduğunu ifade etmiştir. İnsanlar yaşamlarındaki sorunları bir bütün olarak algılamaktadırlar. Eğer ki kişilerin psikolojik iyi oluş durumları da bir bütün halinde değerlendirilirse kişilerin problemle baş etme becerilerinin de yükseleceğini ve yaşamdan daha fazla doyum alacaklarını ifade etmiştir.

İçindekiler
1. Psikolojik İyi Oluş
2. Psikolojik İyi Oluş Hali
3. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği
3. Öz Kabul

Psikolojik iyi oluş öz kabul, başkalarıyla olumlu ilişkiler, özerklik, çevresel hakimiyet, yaşam amacı ve kişisel gelişim olmak üzere altı basamaktan oluşmaktadır. Bu noktada bu özellikler çerçevesinde tanımlamalara yer verilmiştir.

Psikolojik iyi oluşun basamaklarına göz atmak gerekirse;

Öz kabul; kişinin psikolojik iyi oluşuna etki eden en temel unsurdur. Bu yüzden hayattaki işlevselliği, kendini gerçekleştirmek amacıyla attığı adımlar olarak nitelendirilir. Kişinin hayat boyu geliştiğini ve değiştiğini kabul eden kuramlarda kişinin geçmiş yaşantılarına yönelik algısının ve kabulünün çok önemli olduğu belirtilir. Kişi geçmiş yaşantısında kendisini etkileyecek bir yaşantı yaşamış olabilir ancak yaşantıyı kabul edip geleceğe dair umudunu devam ettirmelidir. Böylece kişi kendisine yönelik olumlu bir tutum geliştirir ve öz kabulü daha da artar. Kişinin kendisini olumlu olarak nitelendirmesi, benliğini bilmesi ve kabul etmesi, yaşantılarına yönelik olumlu hisler barındırması öz kabul tanımı içerisinde yer alır.

Başkalarıyla Olumlu İlişkiler

Yapılan çalışmalarda ve araştırmalarda kişinin çevresiyle güvene dayalı bir sosyal ilişkinin önemi vurgulanmaktadır. Özellikle kişinin kendisini ve diğer insanları sevmesi psikolojik iyi oluş da önemli bir bileşenidir. Çevresine karşı yoğun bir empati anlayışı içerisinde olan kişiler daha kolay iletişim kurabilirler. Sosyalleşme ve sıcak, şefkatli arkadaşlık ilişkileri kişinin kendini gerçekleştirmesine de katkı sağlamaktadır. Çevredeki insanlara rehberlik etmek, onlara yardımcı olmak olumlu ilişkilerin artmasına da yardım etmektedir. Diğer insanlarla tatmin edici ve haz verici arkadaşlık ilişkilerinin geliştirilmesi, kendi yaşamını ve benliğini arka plana atmadan çevresine yardımcı olmaya çalışması, samimi ve sıcak ilişkiler kurması psikolojik iyi oluşlarını olumlu yönde etkilemektedir.

Özerklik – Bağımsızlık

Özerklik temel anlamda geleneksel tutumlara ve davranışlara karşı direnmedir. Bu noktada kişinin kendini değerlendirmesi için çevrenin fikirleri ve yorumları pek de önemli değildir. Kişinin kendisine yönelik bir içsel değerlendirme süreci vardır. Böylece yaptığı davranışların sorumluluklarını üstlenir, topluma karşı sorumluluğunun olduğunu bilmesine rağmen kendi istek ve beklentilerini ön plana koyar. Böylece daha kararlı ve bağımsız kararlar alır. Sosyal baskılarla hareket etmektense kendi beklentilerine göre hareket eder. Davranışlarını anlamlandırmak için kendi içsel standartları vardır. Böylece psikolojik iyi oluş durumu olumlu şekilde gelişir.

Çevresel Hakimiyet ve Psikolojik İyi Oluş

Kişi sosyal yaşantısını devam ettirdiği çevresini kendisi belirleyebilir. Çevresini belirlerken ise öz doyum, uyum ve mutluluk gibi kavramları ön plana çıkarır. Bu kişiler çevresel hakimiyetlerine karşı geniş bir bakış açısına sahiptirler. Kendilerine zarar verecek ortamlardan çok kolay şekilde uzaklaşabilir. Kendisine faydalı olacak sosyal çevreleri seçerler. Böylece psikolojik ve fiziksel olarak gelişimlerine katkı sağlamış olurlar. En temelde bu kişiler başarılı bir şekilde yaşlanmayı ve çevresiyle uyumlu ilişkilerinin devam etmesini hedefler. Temel amaçları arasında çevresine aktif katılımı ön planda tutarlar. Böylece çevresinin aldığı kararlarda da etkili bir şekilde fikir sunar, rehberlik eder. Bu durum çevreyi de olumlu etkiler.

Yaşam Amacı

Kişi yaşamını devam ettirirken sürekli olarak amaçlar belirler. Belirlediği amaçlara ulaştıkça kendisini de daha iyi hisseder. Böylece hedeflerine ulaştığında başarılı olma duygusu da artar. Ulaştığı hedefler daha yaratıcı ve üretken olmasına da katkı sağlar. Sonuçlardan dersler çıkarır, çok yönlü bir gelişim sağlar. Ulaştığı ya da ulaşamadığı tüm hedeflerin yaşamına bir anlam kattığına, bir öğreti geliştirdiğine olan inancı devam eder. Bugüne kadar deneyimlediği bütün yaşantılar onun için anlamlıdır. Yaşamının devamında da kendisine yönelik hedeflerini belirlemeye deva eder. Yaşam amacı ise psikolojik iyi oluşunun yükselmesine yardım eder.

Kişisel Gelişim ve Psikolojik İyi Oluş

Belirtilen tüm durumlardaki esas amaç kişinin kendi öznel gelişimini devam ettirmesi anlamına gelir. Kişinin kendi potansiyelini arttırmak amacıyla giriştiği her türlü girişim iyilik halini yükseltir. Böylece potansiyelini ortaya çıkartır ve deneyimlerini ortaya koyar. Her deneyim ise kendisini daha fazla geliştirmesine yardımcı olur. Yaşam boyu gelişim entelektüel anlamda da gelişimi gerektirir. Kendilerini sürekli geliştirmeyi, hedefler belirlemeyi, yeni yaşantılar denemeyi, zaman içerisinde kendisini daha iyi tanıyarak düşüncelerini ve davranışlarını anlamlandırmayı hedefler. En temelde ise duygularının daha fazla farkına vararak psikolojik iyi oluşuna yönelik ilerleme kat eder.

Yapılan çalışmalarda fiziksel sağlığın psikolojik sağlıktan ayrı tutulamayacağı ifade edilmektedir. Kişinin psikolojik olarak iyi oluşunun yüksek olması fizyolojik olarak da kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olmaktadır. Psikolojik iyi oluş puanı yüksek olan bireylerin daha fazla fiziksel aktivite yaptıklarını böylece fiziksel sağlıklarını da korudukları ifade edilmektedir. Bu yüzden her alanda etkilidir. Ayrıca puanları yüksek çıkan kişilerin çevrelerinden gelen eleştirileri daha farklı algıladıkları ve bu eleştirileri kendi benliklerine bir saldırı olarak kabul etmedikleri de ifade edilmektedir. Böylece kendisine yönelik bakış açısını da net olarak görürüz.

Psikolojik iyi oluş hali sizin öznel iyi oluşunuzu da etkiler. Diğer taraftan fiziksel halinizi de etkiler. Öznel iyi oluşu ve psikolojik iyi oluşu bu yüzden birbirinden ayıramayız. Bir bütünü simgeler. Yapılan çalışmalarda sosyal aktivitelere ağrılık veren kişilerin kendilerini daha iyi hissettiği ifade ediliyor. Bu yüzden spor yapma, sosyalleşme süreci sizin de kendinizi iyi hissetmenize yardım eder. Ölçekle ilgili yapılan çalışmalarda depresyon, anksiyete gibi durumlarla da ilgili olduğu ortaya koyulmuştur. Yani psikolojik iyi oluşu yüksek kişilerin kaygısının daha az olduğu ifade edilir. Bu yüzden kişinin iyi oluş halini diğer patolojik rahatsızlıklardan da ayırt edemeyiz. İnsan psikolojisini bir bütün olarak ele alırız. Terapi sürecinde bu durum daha net ortaya çıkar.

Psikolojik iyi oluş ölçeği 8 sorudan oluşur. Her soru için 7 alt seçenek vardır. Kesinlikle Katılmıyorum ile Kesinlikle Katılıyorum arasında olan seçeneklerden kendinize uygun olanı seçmeniz gerekir. Puanlar 8 (tüm maddelere kesinlikle katılmıyorum cevabı verilirse) ile 56 (tüm maddelere kesinlikle katılıyorum cevabı verilirse) arasında değişir. Yüksek puan kişinin birçok psikolojik kaynak ve güce sahip olduğunu gösterir. Ölçek iyi oluşun yönleri ile ilgili ayrı ayrı ölçümler sağlamasa da, önemli olduğuna inandığımız farklı alanlarda olumlu işlevler ile ilgili genel bir bakış sağlar. Test sonucuna göre kendi düzeyinizi öğrenirsiniz. Ancak test bir tanı ya da teşhis için kullanılmaz.

Psikolojik iyi oluşunuzla ilgili değerlendirme yapmak için sitemizde bulunan Psikolojik İyi Oluş Ölçeğini buradan çözebilirsiniz.